Phong tục ăn Tết miền Nam: Nét đẹp dân dã đậm chất phương Nam
(ĐSVH) Tết Nguyên Đán – dịp lễ lớn nhất của người Việt – là thời điểm người dân khắp mọi miền đất nước sum họp, quây quần bên gia đình.
Tại miền Nam, Tết mang nét đặc trưng riêng biệt, với không khí rộn ràng, ấm cúng, cùng những phong tục giản dị nhưng giàu ý nghĩa, phản ánh đậm nét đời sống văn hóa của người dân vùng đất phương Nam trù phú.
1. Chợ Tết – linh hồn ngày xuân
Nhắc đến Tết miền Nam không thể không nhắc đến chợ Tết. Vào những ngày cuối năm, không khí chợ quê nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Đây là lúc người dân mua sắm hoa mai, bánh mứt, trái cây, thịt cá… để chuẩn bị cho những ngày Tết. Hoa mai – biểu tượng của miền Nam – được trưng bày khắp nơi, mang sắc vàng rực rỡ, tượng trưng cho tài lộc, phú quý.
Ngoài mai vàng, dưa hấu cũng là mặt hàng đặc trưng, với quan niệm trái dưa tròn, ruột đỏ là lời chúc một năm mới trọn vẹn, may mắn. Chợ Tết miền Nam còn bán đủ các loại đặc sản như bánh tét, khô cá, lạp xưởng… tất cả đều mang đậm hương vị quê hương.
2. Bánh tét – biểu tượng của sự đoàn viên
Nếu bánh chưng là linh hồn của Tết miền Bắc, thì miền Nam không thể thiếu bánh tét. Món bánh này được gói bằng lá chuối, với nhân đậu xanh, thịt mỡ hòa quyện cùng lớp nếp dẻo thơm. Bánh tét có cả loại mặn và ngọt, như bánh tét nhân chuối hay đậu đen, rất được ưa chuộng.
Bên cạnh giá trị ẩm thực, bánh tét còn mang ý nghĩa gắn kết gia đình. Cảnh cả nhà cùng nhau gói bánh, ngồi bên nồi bánh tét sôi liu riu suốt đêm, kể chuyện cũ năm qua là hình ảnh đầy ấm áp, đậm chất Tết miền Nam.
3. Cúng bái – nét đẹp tâm linh sâu sắc
Người miền Nam đặc biệt coi trọng việc thờ cúng tổ tiên dịp Tết. Trên bàn thờ gia tiên, mâm cỗ Tết không thể thiếu bánh tét, thịt kho hột vịt, canh khổ qua nhồi thịt, củ kiệu tôm khô, và mâm ngũ quả.
Mâm ngũ quả miền Nam thường gồm mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung – với ý nghĩa “Cầu vừa đủ xài, sung túc”. Đôi khi, còn thêm dưa hấu đỏ để mang lại may mắn. Lễ cúng thể hiện lòng biết ơn tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành, sung túc cho cả gia đình.
4. Lì xì – lời chúc may mắn đầu năm
Tục lì xì đầu năm là một trong những nét đẹp không thể thiếu của Tết miền Nam. Sáng mùng Một, trẻ con được nhận những phong bao lì xì đỏ thắm với lời chúc ngoan ngoãn, học giỏi. Người lớn lì xì nhau để gửi lời chúc sức khỏe, phát tài, phát lộc. Tục lì xì không chỉ mang ý nghĩa may mắn mà còn tạo nên không khí vui tươi, đầm ấm ngày Tết.
5. Ẩm thực ngày Tết – đậm đà vị ngọt, béo đặc trưng
Ẩm thực Tết miền Nam phản ánh rõ khẩu vị ngọt béo, đậm đà của người dân nơi đây. Thịt kho hột vịt là món ăn truyền thống, được nấu kỹ với nước dừa tươi, tạo hương vị thơm ngọt khó quên. Canh khổ qua nhồi thịt là món ăn đặc biệt, với mong ước mọi khó khăn, gian khổ sẽ qua đi trong năm mới.
Các món ăn khác như củ kiệu tôm khô, bánh tét chiên, mứt dừa, mứt bí cũng góp phần làm nên một bữa cơm Tết trọn vị, đầy sắc màu.
6. Lễ hội đầu xuân – gắn kết cộng đồng
Sau ba ngày Tết, người miền Nam thường tham gia các lễ hội đầu năm như lễ hội đua thuyền, hội chợ xuân, hay các trò chơi dân gian như kéo co, đá gà… Đây không chỉ là dịp cầu an, cầu lộc, mà còn là cơ hội để cộng đồng thêm gắn bó, cùng nhau đón một năm mới vui tươi.
Phong tục Tết miền Nam mang vẻ đẹp dung dị, gần gũi nhưng không kém phần ý nghĩa. Những thói quen, tập tục này không chỉ phản ánh văn hóa đậm chất phương Nam mà còn góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc. Qua những phong tục đậm chất nhân văn này, Tết miền Nam trở thành thời điểm quý giá để mỗi người nhìn lại một năm đã qua, hướng đến một khởi đầu mới đầy hy vọng và niềm tin.
Nguồn: T/h
