UNESCO công bố danh sách Di sản Thế giới mới năm 2025
(ĐSVH) UNESCO vừa công bố danh sách Di sản Thế giới được công nhận trong năm 2025, lựa chọn từ hàng chục hồ sơ khắp các châu lục.
Từ chứng tích đau thương của Khmer Đỏ ở Campuchia, những bức khắc đá hàng chục nghìn năm tuổi tại Australia, đến các pháo đài quân sự ở Ấn Độ, mỗi địa danh đều mang giá trị độc đáo về lịch sử, văn hóa hoặc tự nhiên.
Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc (Việt Nam)
Loại hình: Văn hóa – Di sản liên tỉnh
Địa điểm: Quần thể gần 20 di tích trải dài qua 3 tỉnh, diện tích lõi 525 ha
Quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc trở thành Di sản Văn hóa Thế giới thứ 9 của Việt Nam và cũng là di sản liên tỉnh đầu tiên, trải qua Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hải Phòng.
Khu di tích gắn liền với Thiền phái Trúc Lâm do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập (thế kỷ XIII), vừa là trung tâm hành hương Phật giáo, vừa kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng, triết lý sống và cảnh quan linh thiêng.
Việc được UNESCO công nhận góp phần nâng tầm giá trị quốc tế, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch văn hóa – tâm linh bền vững, đi đôi với bảo tồn.
Các địa điểm tra tấn của Khmer Đỏ (Campuchia)
Loại hình: Văn hóa – Di tích tưởng niệm
Địa điểm: Gồm 3 địa điểm: nhà tù Tuol Sleng (S‑21), cánh đồng chết Choeung Ek và trại giam M‑13
Choeung Ek, cách Phnom Penh khoảng 15 km, từng là nơi Khmer Đỏ hành quyết và chôn tập thể hàng nghìn người – nổi tiếng qua bộ phim The Killing Fields (Cánh đồng chết).
Việc công nhận diễn ra đúng dịp kỷ niệm 50 năm Khmer Đỏ lên nắm quyền (1975), nhằm tưởng niệm hơn 1,7 triệu nạn nhân và nhắc nhở nhân loại về giá trị của hòa bình.
Murujuga Cultural Landscape (Australia)
Loại hình: Văn hóa
Địa điểm: Bán đảo Burrup, Tây Australia
Murujuga lưu giữ hơn một triệu bức khắc đá (petroglyph) cổ đại, có niên đại đến 50.000 năm, thuộc hàng phong phú bậc nhất thế giới. Đây là “kho tư liệu” sinh động về thế giới quan, tín ngưỡng và đời sống của thổ dân bản địa, đồng thời minh chứng cho sự sáng tạo của con người từ thời tiền sử.
UNESCO ghi nhận di sản này không chỉ bởi giá trị nghệ thuật, mà còn bởi nỗ lực gìn giữ của cộng đồng địa phương giữa bối cảnh công nghiệp hóa mạnh mẽ.
Maratha Military Landscapes (Ấn Độ)
Loại hình: Văn hóa
Địa điểm: 12 pháo đài ở bang Maharashtra
Quần thể 12 pháo đài, như Raigad hay Panhala, là minh chứng cho chiến lược phòng thủ tài tình và kiến trúc quân sự của vương triều Maratha (thế kỷ XVII–XIX). Các công trình được xây dựng hòa quyện với địa hình núi non, phản ánh tư duy chiến lược vượt thời đại.
Đây là Di sản Thế giới thứ 44 của Ấn Độ, đồng thời mở ra tiềm năng phát triển du lịch lịch sử – quân sự và giáo dục quốc phòng.
The Archaeological Ensemble of 17th Century Port Royal (Jamaica)
Loại hình: Văn hóa
Địa điểm: Cửa vịnh Kingston, cách thủ đô Kingston khoảng 15 km
Port Royal từng được mệnh danh là “thủ đô hải tặc Caribbean” trong thế kỷ XVII, nổi tiếng với giao thương và cướp biển. Sau trận động đất năm 1692, phần lớn thành phố chìm dưới biển.
Ngày nay, những tàn tích trên cạn và dưới nước là bằng chứng quý giá về thời kỳ thuộc địa và văn hóa biển. Đây cũng là một trong số ít di sản thế giới phần lớn nằm dưới mặt nước, mở ra hướng đi mới trong bảo tồn khảo cổ học biển.
Domus de Janas (Sardegna, Italy)
Loại hình: Văn hóa
Địa điểm: Đảo Sardegna (Sardinia), miền Nam Italy
Domus de Janas, nghĩa là “ngôi nhà của các nàng tiên”, là quần thể mộ đá thời Đồ đá mới (4.000–3.000 TCN), được đục vào vách đá. Những công trình này vừa thể hiện trình độ kỹ thuật đáng kinh ngạc của người tiền sử, vừa phản ánh niềm tin vào thế giới linh hồn.
Năm 2025, UNESCO ghi nhận tổng cộng 26 di sản mới, gồm 21 di sản văn hóa, 4 di sản thiên nhiên và 1 di sản hỗn hợp, làm phong phú thêm kho tàng Di sản Thế giới và nhắc nhở nhân loại về trách nhiệm gìn giữ các giá trị chung.
https://baomoi.com/nhung-di-san-the-gioi-moi-cua-unesco-c52748545.epi
